Türkiye, astronot Alper Gezeravcı'nın uzay yolculuğunu heyecanla takip ediyor.
Türkiye Uzay Ajansı, Gezeravcı'nın deney çalışmalarına başladığını açıkladı.
Uluslararası Uzay İstasyonu’nda çalışmalarına başlanılan ilk deney EXTREMOPHYTE oldu. Deneyde, Tuz Gölü'nde yetişen bitkinin tuza verdiği tepki uzay ortamında araştırılıyor.
Türk Uzay Bilim Misyonu İçin Start Verildi????Astronotumuz @TURKastro deney çalışmalarına başladı.????????????????Uluslararası Uzay İstasyonu’nda çalışmalarına başlanılan ilk deney EXTREMOPHYTE oldu.????Gelin şimdi hep birlikte bu deneyi tanıyalım????????#GururDuyTürkiye???????? pic.twitter.com/8bIK6n8Wt0
— Türkiye Uzay Ajansı (@tuajans) January 22, 2024Tuz Gölü'nde yetişen endemik bitki uzayda test ediliyor
Yaşar Üniversitesinden Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Dekan Vekili Prof. Dr. İsmail Türkan, Ege Üniversitesi Biyoloji Bölümü öğretim üyeleri Doç. Dr. Rengin Özgür Uzilday ve Doç. Dr. Barış Uzilday'dan oluşan ekibin tasarladığı deneyle yüksek tuzlu ortamlara dirençli bitkinin çok zayıf yerçekiminde yüksek tuzluluğa karşı gösterdiği toleransı sürdürüp sürdüremeyeceği incelenecek.
Açıklamada görüşlerine yer verilen Prof. Dr. İsmail Türkan, Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (ISS) gerçekleştirildikten sonra Türkiye'de devam edecek olan deney kapsamında bitkinin yüksek tuzluluğa karşı gösterdiği tolerans ve mikro yerçekimi arasındaki etkileşimin ortaya konmasının hedeflendiğini aktardı.
Uzay ortamında bu tür bir etkileşimin ilk kez araştırılacağını bildiren Türkan, şu bilgileri verdi:
"Bitkinin bu özelliğinin, diğer gezegenlerde kurulması planlanan üslerde, tuz ve metal içeriği yüksek regolitlerin (Ay ve Mars toprağı) iyileştirilmesi ve astronotların çeşitli atıklarının arıtılmasında kullanılabilme potansiyelinde olduğunu düşünüyoruz. Bitki sodyum klorür dışında, lityum ve bor gibi elementlere de toleranslı olduğundan uzayda ağır metal ve diğer çevresel streslere karşı toleransın araştırılması konularında ileride yapılacak deneylerde de kullanılabilir. Bu ilk bilim misyonu kapsamında ülkemize ait, dünyada model olarak kabul görmüş endemik bir bitki türü ile uzay ortamında ilk kez deney yapılacak olması çok önemli."
Çok sayıda bilimsel deney yapacaklar
Türkiye'nin ilk astronotu Alper Gezeravcı, 14 gün boyunca Uluslararası Uzay İstasyonu'nda 13 deney yapacak.
Bu deneyler, mikro yer çekimi ve uzay ortamında insan genetiği, insan sağlığı, biyoloji gibi alanlarda olacak.
Uzay için yeni nesil alaşımlar deneyinde yüksek sıcaklıklara dayanıklı alaşımların üretilmesi üzerine çalışılacak.
Deneyin, uzay, havacılık ve savunma sanayii için malzeme geliştirilmesine katkı sağlaması hedefleniyor.
Dünyada zorlu koşullara adapte olan tek hücreli canlıların yer çekimsiz koşullarda büyüme testleri de gerçekleştirilecek.
Astronotların değişimi incelenecek
Başka bir deneyde astronotların uzayda düşük yer çekimi, radyasyon, beslenme, uykusuzluk gibi durumlarda fizyolojik ve biyokimyasal değişimleri incelenecek.
Uzay radyasyonunun kanserli hücre oluşumuna etkisi de araştırma konusu olacak.Bir diğer deney ile tek hücreli canlıların uzay ve Antarktika bölgesindeki büyüme verileri karşılaştırılarak.
Bitkilerdeki değişim incelenecek
Bitkilerin, mikro yer çekimi altındaki değişimleri incelenecek.
Propolis maddesinin mikro yer çekiminde bakteriler üzerindeki etkisi araştırılacak.Bir diğer deney de ses frekans değişiminden rahatsızlıkların tespit edilmesi olacak.Yapay zeka desteği ile havanın oksijen seviyesi hesaplanarak düşük yer çekiminin sebep olduğu rahatsızlıklar tanımlanacak.
Çalışmalar TÜBİTAK Uzay, Axiom Space ve NASA ile koordineli şekilde yürütülecek.