Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı Mart ayı bütçe verilerine göre; Şubat 2020’de 7,4 milyar TRY açık vermiş olan bütçe dengesi Mart 2020’de 43,7 milyar TRY açık vermiştir. Bütçe geçtiğimiz senenin aynı döneminde ise 24,5 milyar TRY açık vermişti. Aylık Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu’nda belirtildiği üzere, Mart 2019’da 13,1 milyar TRY olan faiz dışı açık, Mart 2020’de 32,4 milyar TRY faiz dışı açık olmuştur. Bütçe gelirleri Mart 2019 – Mart 2020 arasında %12,7 oranında azalarak 47,4 milyar TRY olurken, bütçe giderleri ise aynı dönemde %8,3 artarak 91,2 milyar TRY olmuştur. Benzer dönemde vergi gelirlerindeki azalma, Covid-19 nedeniyle alınan tedbirler kapsamında ötelemelerin etkisiyle %10,1 olarak gerçekleşerek 37 milyar TRY olmuştur. Faiz hariç bütçe giderleri ise %18,3 oranında artışla 79,8 milyar TRY olarak gerçekleşmiştir.
2020 kümülatif verilerine baktığımızda ise; Ocak – Mart döneminde bütçenin 29,6 milyar TRY açık verdiği görülmüştür. Geçen yılın 3 aylık döneminde 36,2 milyar TRY açık vermiş olan bütçenin geçen yıla göre daha olumlu bir görüntü sergilediği görülmektedir. Ocak – Mart 2019’da 2,8 milyar TRY faiz dışı açık verilmişken, bu yıl 8,7 milyar TRY faiz dışı fazla gerçekleşmiştir. Bütçe gelirleri Ocak – Mart 2019 ile Ocak – Mart 2020 arasında %17,2 artarak 255,7 milyar TRY olurken, bütçe giderleri ise aynı dönemde %12,1 artarak 285,3 milyar TRY olmuştur. Benzer dönemde vergi gelirlerindeki artış %14,2 olarak gerçekleşerek 176,1 milyar TRY olmuştur. Faiz hariç bütçe giderleri ise %11,8 oranında artışla 247,1 milyar TRY olarak gerçekleşmiştir.
Yılın ilk 2 ayında güçlü seyreden ekonomik faaliyet ile beraber vergi gelirlerindeki güçlü seyir, Mart ayında salgının ekonomiye olumsuz yansıması ile beraber keskin bir düşüş göstermiştir. Vergi tahsilatlarında yaşanan sıkıntı ve ötelemeler ile beraber Covid-19 krizi boyunca vergi gelirlerinde zayıf bir durum söz konusu olacaktır. Tabii ekonomide talep bileşeneninde görülen azalma ve dış ticarette görülecek baskılanma da bu unsurda etkili olacaktır. Ekonomik tedbirler ile beraber reel sektör ve hane halklarına verilen destekler bütçe üzerindeki yükü artırarak, gelirlerin kısıtlandığı bu ortamda giderleri artırıcı etki yapacaktır. Bu nedenle bütçe açığının artmasını bekleriz. Bütçe dengesinde normale dönme, salgın krizinin etkileri atlatılınca ekonomik büyüme ve iç talebin hızlı şekilde toparlanmasının yanı sıra ekonomik desteklerin kriz sonrası dönemde geri çekilmesi durumu ile gerçekleşebilecektir.
Kaynak: Tera Menkul
Hibya Haber Ajansı
